Şâtıbî’de Makâsıdî Kaideler

Kavâidü’l-makâsıd ‘Inde’l-İmam eş-Şâtıbî adlı bu çalışma mütekamil, sınırları belli ve diğerleri için de kıstas olma özelliğine sahip bir İslâm makâsıd binasını inşa etme yolunda ortaya konulmuş çok değerli bir yapı taşı olmuştur. Araştırmacı bu çalışması ile makâsıddan açık ve munzabıt, sağlam ve kıstaslık işlevi görücü kaideler çıkarmıştır. Makâsıd-ı şerîa birçoklarının -delikten baktığında gördüğünü sandığı gibi- salt nazariyeler, kaydı kuydu olmayan genellemeler ve kaypak ilkeler değildir, aksine bu araştırmanın da açıkça ortaya koyduğu gibi delilleri ve yöntemleri olan bilimsel kaidelerdir, onların uzantıları ve uygulamaları vardır, ilzam edici yönleri ve içerikleri bulunmaktadır. Bu ve benzeri çalışmalarla artık makâsıdın istismara açık esnekliği, kaypaklığı, meselelerin sulandırılmasına sebebiyet verebileceği gibi eleştiriler karşılık bulamayacak ve makâsıdın kıstas olma özelliği daha belirgin hale gelecektir. (Ahmet er-Reysûnî)